موسیقی پاپ

موسیقی پاپ، با وجود اینکه کاملا از موسیقی کلاسیک، موسیقی هنری یا Art Music و موسیقی فولک متمایز است، اما از آنجایی که اصطلاح پاپ شامل بسیاری از قطعات موسیقی راک، هیپ هاپ، کانتری و راک اپرا می شود، می توانیم بگوییم که موسیقی پاپ، تعریف دقیقی ندارد. مشخصات موسیقی پاپ به عنوان یک زیرمجموعه موسیقی پاپ معمولا به عنوان موسیقی تعریف می شود که به شکل تجاری تهیه می شود یا هدف تولید آن سود مالی است.
بنا به تعریف سایمون فریت Simon Frith، منتقد موسیقی و جامعه شناس متخصص، موسیقی مردم پسند پاپ به عنوان یک صنعت شناخته میشود نه هنر. البته این موسیقی را می توان در حیطه بازار، ایدئولوژی، تولید و زیبایی شناسی هم معنا کرد. درواقع، “پاپ” طوری طراحی شده که برای همه جالب باشد و از هیچ جای خاصی نیامده و قرار هم نیست سلیقه خاصی را اعمال کند. این موسیقی در اثر هیچ آرزوی پرمعنا به وجود نیامده و تنها جاه طلبی سازندگان آن سود و پاداش مادی و… است. با تعاریف موسیقیایی، بسیار محافظه کارانه هم هست. موسیقی پاپ چیزی است که از بالا (کمپانی های ضبط صفحه، تهیه کنندگان رادیویی و تبلیغاتچی ها) تدارک دیده شده و از میان مردم بر نخواسته است.

پاپ موسیقی است که به طور حرفه ای تهیه و بسته بندی شده است و چیزی نیست که بتوان آن را به سلیقه خود تغییر داد و یا فرم آن را عوض کرد. به عبارت دیگر، موسیقی پاپ، نوعی موسیقی است که در دهه ۵۰ آغاز شد و آنچه در این مجموعه قرار می گیرد، معمولا برای گروه بزرگی از افراد جذاب است. با به وجود آمدن صفحه های پلاستیکی یا وینیل در دهه ۳۰ تا ظهور کامپکت دیسک یا CD در دهه ۸۰، موسیقی ضبط شده، نسبت به موسیقی زنده، بیش از پیش در دسترس قرار گرفت. ترانه های پاپ معمولا در ۳ دقیقه اجرا می شوند و در آنها از ملودی هایی استفاده می شود که معمولا بسیار شنیدنی بوده و عده بسیاری را به خود جلب می کنند. مشخصه موسیقی پاپ یک عنصر ریتمیک سنگین در زیر است که معمولا توسط دستگاه های تقویت کننده الکترونیک (Amplifier) اجرا می شود و ملودی اصلی بر این ریتم غالب است. ترانه پاپ همچنین به ترانه های محبوبی که مردم به زمزمه و خواندن آن علاقه دارند نیز اطلاق می شوند.

موسیقی پاپ از نظر تجاری موفق است و سبک مورد علاقه ایستگاه های رادیویی است، زیرا قابل دسترس بوده، راحت در یاد می ماند و مخاطبین زیادی را به خود جلب می کند. کنسرتهای موسیقی پاپ گاهی به قدری تماشاگر به خود جذب می کنند که اجرای آنها فقط در استادیوم های بزرگ ورزشی امکان پذیر است. تاریخچه موسیقی پاپ، از میان گروه های موسیقی سوئینگ دهه ۳۰، بلوز شیکاگو و موسیقی کانتری ایالت تنسی به پا خواست. در دهه ۵۰، خوانندگان روز کسانی چون فرانک سیناترا (Frank Sinatra)، بابی دارین (Bobby Darin) و پگی لی (Peggy Lee) بودند. در دهه ۶۰، چهار عامل مهم موجب گسترش موسیقی پاپ شدند. یکی گروه های دوواپ (DooWop) دخترانه مقیم نیویورک بودند که ترانه سرایان آنها مانند کارول کینگ (Carol King)، نیل دایموند و برت باکاراک (Burt Bacharach) در دهه ۷۰ به شهرت فراوانی رسیدند. در طرف دیگر تحولات، موسیقی سول Soul بود که با ظهور آرتا فرانکلین (Aretha Franklin) برادران آیزلی (Isley Brothers)، ری چارلز (Ray Charles) و همچنین خوانندگان موتاون (Motown) در دیترویت که استیوی واندر (Stevie Wonder)، سوپریمز (The Supremes) و ماروین گی (Marvin Gaye اولین کسی که کنترل هنری کار خود را در دست گرفت) از جمله مهم ترین چهره های آن هستند و در نهایت گروه بیچ بویز (Beach Boys) که سبک خود را سبک موج سواری کالیفرنیایی (California Surf) نامیده بودند.

گیتار الکتریکی و لوازم تقویت صوتی (آمپلی فایر) نیز تاثیر فراوانی بر موسیقی مدرن گذاشتند. در دهه های ۳۰ و ۴۰، سازهای تقویت شده برای رقابت با درجه صدای بالای ارکسترهای سوئینگ یک ابزار ضروری بودند. گیبسون اولین گیتار گیبسون لس پاول Gibson Les Paul را در سال ۱۹۵۲ به علاقمندان معرفی کرد. در دهه ۶۰، مجموعه آواهای قابل دسترس در گیتار الکتریکی با تولید یک جعبه افکت اصلاح و تعدیل شد و یک پدال برای کنترل آن در مسیر جعبه قرار گرفت که به پدال وا-وا Wah-Wah Pedal معروف است. در سال ۱۹۶۳ گروه بیتلز موسیقی پاپ را متحول کردند و طوری محبوب شدند که پنج ترانه پر فروش تمام چارت های آمریکا متعلق به بیتلز بود. پس از آن، کسانی چون باب دیلن (Bob Dylan)، سایمون و گارفانکل (Simon and Garfunkle) و گروه بردز (Byrds)، که خوانندگان فولک بودند نیز به استفاده از سازهای الکتریکی روی آوردند. بسیاری از گروه های موسیقی دیگر نیز این مسیر را دنبال کردند.
در سال ۱۹۶۶، گروه بیتلز تصمیم گرفتند که به جای برگزاری برنامه های زنده، بیشتر بر روی کار استودیویی متمرکز شوند. با اتفاقاتی چون راهپیمایی های معترضان به تبعیض نژاد، کندی و ویتنام، به نظر می رسید که زمان، زمان تحولات بزرگ در جامعه است. در ۱۹۶۷، گروه بیتلز آلبوم مشهور Sgt Peppers را منتشر کردند. تابستان عشق بود و دوران هیپی ها و راهپیمایی های اعتراض آمیز. در دهه ۷۰ گروه بیتلز از هم پاشیده شد و موسیقی پاپ در میان صداها و آواهای مختلف سرگردان شد. در اوایل دهه ۷۰، خواننده / ترانه سرایان و پیروان سبک پاپ چارت ها را تسخیر کردند که در میان آنها می توان از موسیقی دیسکوی BeeGees، آوای همراه با پیانو بیلی جوئل (Billy Joel) و التون جان (Elton John) و موسیقی کانتری Eagles گرفته تا موسیقی ملایم کارپنترز (Carpenters)، نیل دایموند و کارول کینگ نام برد. در این میان هنرمندانی با گرایش بیشتر به راک هم بودند که راد استوارت (Rod Stewart)، استیلی دن (Steely Dan) و فلیت وود مک (Fleetwood Mac) از آن جمله اند. موسیقی راک هم با ظهور گروه هایی چون لد زپلین (Led Zepplin)، پینک فلوید (Pink Floyd) و کویین (Queen)، در این دوره به پیشرفت بزرگی دست یافت.

موسیقی پاپ شاخه ای به نام دیسکو پیدا کرد که به شکل غیر قابل وصفی محبوب شد و اولین ژانر از موسیقی بود که از موسیقی الکترونیک برای تبلیغات و اجراهای بزرگ استفاده کرد. گروه پلیس در سال ۱۹۷۷ دهه ۸۰ به بعد موسیقی پاپ دهه ۸۰، شاهد ظهور گروه های پانک-راک بود و گروه ها و خواننده های شاخص این دهه گروه Duran Duran، The Police، Culture Club و افرادی چون Phil Collins، Michael Jackson و Madonna بودند. در دهه ۹۰، عده ای سودجو که به دنبال موفقیت مالی بودند و این فرمول بسیار برایشان کارساز بود، تصنیفهای عاشقانه و افسانه ای با عنوان Pop Ballad را به شیوه ای به شدت سطحی و سرهم بندی شده مورد استفاده قرار دادند. این عده با دور هم جمع کردن گروهی از پسران یا دختران جوان و جذاب و خوش صدا، که همه به اجرای ترانه های مشابه می پرداختند، دوره ای را به وجود آوردند که به نام عصر گروه های پسر یا دختر نامیده می شود. از میان این گروه ها که به سرعت به اوج رسیده و با سرعتی بیشتر از میان می رفتند، می توان به گروه های انگلیسی Take That، West Life و Spice Girls و گروه های آمریکایی New Kids On the Block و Back Street Boys اشاره کرد. اما این گروه ها با تمام شهرتشان، تنها موجب از بین رفتن عمق ترانه های عاشقانه نسل جدید شدند.

در اوایل هزاره سوم، گروه های پاپ / راک با ترانه هایی ساده برای شنیدن به وجود آمد که Coldplay و Embrace از آن جمله اند. امروزه، طیف موسیقی پاپ با درهم تنیده شدن سبکهای مختلف گسترده تر شده است. با این وجود در طی چند سال اخیر موسیقی راک، در محبوبیت نزد عموم مردم موفق تر بوده است و از طرفی با امکاناتی که به خاطر وجود اینترنت فراهم شده است، دسترسی به انواع موسیقی بیشتر است و مردم می توانند راحت تر سبک و موسیقی مورد علاقه خود را تشخیص داده و ترانه های خوانندگان محبوب خود را پیدا کنند. با این وجود فروش آلبومهای موسیقی در سال ۲۰۰۵ افزایش یافته و خواننده/ترانه سرایان و گروه های راک چارت ها را به تسخیر خود درآورده اند. امروزه، هنرمندان عرصه موسیقی بیشتر از فروش آلبوم ها، بر روی درآمد حاصل از اجراهای زنده حساب می کنند و گروه های راک از جایگاه خاصی در تمام فستیوال ها و تورهای موسیقی برخوردارند.

به کوشش: حشمت فغانی