آنچه باید درباره ی هدفون استودیویی بدانید.

به تمام آنچه میخواستید درباره ی هدفون استودیویی بدانید و از پرسیدنش میترسیدید خوش اومدید.

اگه در زمینه ی ضبط موسیقی تازه کار هستید، ممکنه فکر کنید همه ی هدفونها مشابه همدیگر هستند. یه اسپیکر برای این گوش و یکی برای گوش دیگه دارن و یه بند اینا رو به هم وصل کرده و یه کابل مزاحمم دارن. چیزی دیگه ای هم هست؟ خب انقدرا هم ساده نیست. در واقع هدفون هایی فقط با یه اسپیکر هم برای ضبط موسیقی وجود دارند. پس در این مطلب میخوام سعی کنم بعضی از رایج ترین سوال ها درباره ی هدفون های استودیویی رو جواب بدم. انواعشون چیه، کاربردشون چیه، و موقع انتخابشون به چی باید فکر کنید.

سیم دار یا بی سیم؟ ممکنه فکر کنید، خب من هدفون بی سیم میگیرم و تو استودیو و وان حموم ازش استفاده میکنم. راستش متاسفانه اینطوری نیست. هدفون های بی سیم صدای عجیبی میدن، مخصوصا اگه نویز کنسلینگ اکتیو داشته باشن، توشون باطری دارن، و از همه بدتر تاخیر دارن، تاخیر بین صدایی که کامپیوتر شما ایجاد میکنه و صدایی که هدفون پخش میکنه. و همچین، بیایید واقع بین باشیم، اگه وسط یه ضبط شلوغ باشید، تنها چیزی که واقعا نمیخواهید بش اعتماد کنید بلوتوثه. پس برای ضبط و میکس موسیقی، نیاز به هدفون استودیویی آنالوگ سیم دار دارید، ولی دقیقا کدوما؟

پشت باز یا پشت بسته؟ قطعه ای که در هدفون وظیفه ی تولید صدا رو داره یه دیافراگم یا غشاس که عقب و جلو میره، و وقتی این کارو میکنه صدا را فقط مستقیم به سمت گوش شما نمیفرسته، همینقدر صدا رو به جهت مخالف گوش شما هم میفرسته. پس برای اون صداها چه اتفاقی میوفته؟ ایده ی پشت هدفون های پشت باز اینه که اون صدا رو کاملا آزاد کنیم که از هدفون بیرون بیاد. و البته مشکلش اینه که اگه فرد دیگه ای تو اتاق باشه اونم صدایی که هدفون داره پخش میکنه رو میشنوه. و اگه میکروفونی تو اتاق باشه صدای چیزی که از هدفون بیرون میادو ضبط میکنه.

ولی چی میشه اگه اون صدا رو نگه داریم و نذاریم از هدفون خارج بشه. چیزی که اتفاق میوفته اینه که صدا به درون دیواره ی قاب هدفون برخورد میکنه و نهایتا به همراه صدای که میخواستیم به گوش ما برمیگرده و به صدا رنگ شدگی میده. به این دلیل میگن اگه بهترین کیفیت صدا رو برای میکس میخواید، باید هدفون پشت باز بگیرید. ولی بازم انقدر ساده نیست. این درسته که اکثر هدفونهایی که صدای بدی دارن پشت بسته هستن، ولی این یجورایی یعنی اکثر هدفون های ارزون پشت بسته هستن. مثل اینه که بگیم ماشین های کانورتیبل از هاچ بکها بهترن چون هیچ هچ بک کانورتیبلی ساخته نشده.

چه هدفونهایی فلت ترین صدا رو دارن؟ وقتی میگیم میخوایم هدفونمون بهترین کیفیت صدای ممکنو داشته باشه، منظورمون چیه؟ فکر کنم اکثرمون منظورمون اینه که پاسخگویی فرکانسی خنثی یا فلت میخوایم. پس ممکنه انتظار داشته باشید که به مشخصات فنی نگاه کنید و گراف پاسخگویی فرکانسی شبیه چیزی که درباره میکروفونها وجود داره رو ببینید و هدفونی که خطی ترین پاسخگویی رو داره انتخاب کنید. متاسفانه اینطوری نیست. و یه دلیلش اینه که استانداردی برای اندازه گیری پاسخگویی فرکانسی هدفون ها وجود نداره.

اندازه گیری پاسخگویی فرکانسی یه هدفون استودیویی بدون وجود سر یک انسان هیچ معنایی نداره و سر هر فرد با فرد دیگه کمی متفاوته. همچنین پاسخگویی فرکانسی با چیزایی مثل میزان ابر گوشی هدفون، نحوه ی قرارگیری اونا روی سر، میزان زشت بودن مدل موی شما و چیزایی مثل این تغییر میکنه. پس فقط با نگاه کردن به مشخصات فنی نمیتونید بگید یه هدفون چقدر میتونه فلت باشه. کاری که میتونید کنید اینه که ببینید چه نرم افزارهایی برای تصحیح صدای هدفون وجود داره. کمپانی هایی مثل sonarworks، D-sonic، و tone-boosters هستن که تخصصشون اندازه گیری هدفونهاس، و یه اکولایز اعمال میکنن که صدای هدفونو تصحیح و فلت میکنه، البته با توجه به نظر اونا درباره ی اینکه فلت چیه. با تجربه ای که من دارم بنظرم خوب جواب میده. و اگه حتی هدفون شما کاملا فلت نیست، به ایرادات جزیی در پاسخگویی فرکانسی عادت میکنید. یه چیز که باید به یاد داشته باشید اینه که با هدفون، دیگه مشکلات مربوط به اکوستیک اتاقو ندارید. پس اگه هدفونتون بصورت بی نقص هم فلت نیست، هنوز ممکنه از مانیتور اسپیکرهایی که در یه اتاق غیر اکوستیک هستن فلت تر باشه.

میشه با هدفون میکس کرد؟ چرا از هدفونامون پاسخگویی فرکانسی فلت میخوایم؟ چون میخوایم بتونیم قابل اعتمادترین تصمیم ها رو با هدفونمون بگیریم، و بیشتر وقتی میخوایم میکس کنیم نیاز داریم که بتونیم قابل اعتماد ترین تصمیم ها رو بگیریم. همونطور که دیدیم، اگه هدفونهای واقعا خوب یا تصحیح شده ای داشته باشید، به راحتی میتونن فلت تر از اسپیکرهای توی یه اتاق باشن.

حالا ممکنه شما فکر کنید که اصلا هدفون استودیویی بهتره برای میکس، ولی نه لزوما. به شخصه وقتی من با هدفون میکس میکنم، اگه گند بزنم (که البته هیچوقت نمیزنم)، پاسخگویی فرکانسی اشتباه نمیکنه، ولی وقتی بعدا کارو توی اسپیکر پلی میکنم، متوجه میشم که صدای کیک زیاد بالاس، یا ولوم وکال درست نیست. مشکل میکس با هدفون اینه که شما تصویر درستی از صدا ندارید و در عوض تمرکزی غیر طبیعی روی جزئیات دارید. هدفون به شما اجازه میده که درخت ها رو بشنوید، ولی جنگل رو نه. پس، آره، بعضی مراحل میکسو میشه با هدفون انجام داد، حتی شاید یه میکس کاملو، ولی من به شخصه میکسو حداقل بدون چک کردن تو اسپیکر تحویل مشتری نمیدم.

چه هدفون هایی برای ضبط مناسبن؟ برای ضبط، چیزی که از هدفون میخوایید میزان مناسبی از ایزوله بودنه که تو بعضی شرایط واقعه لازمه. اگه آرتیست داره با مترونوم کار ضبطو انجام میده، و شما نمیخواید که صدای مترونوم تو ضبط نهایی باشه، باید بش هدفون پشت بسته بدید که صدا ازش نشت نکنه. حتی اینطوری هم آرتیست ها به طرز شگفت انگیزی در نشت کردن صدا تبهر دارن، چون هدفون تک گوشی میذارن و به شما هم نمیگن و شما هم متوجه نمیشید تا اینکه دیگه خیلی دیر شده. به همین دلیل وقتی من تو اتاق کنترل هستم صدای مترونومو توی اتاق قطع میکنم. اینجوری اگه کلیکی بشنوم، میدونم که مشکلی هست، چون داره از هدفون خارج و به میکروفون وارد میشه.

بعد من میتونم صدای مترونومو کامل پن کنم به گوشی که هدفون روش قرار داره، یا به آرتیست هدفون مخصوصی بدم که همونطور که قبلا گفتیم فقط یه گوشی داشته باشه. ولی ارزششو داره که فکر کنیم چرا یه آرتیست ممکنه بخواد هدفونو تک گوشی بذاره. وقتی این کارو میکنن دلیلش اینه که با ایزوله ای که از صدای داخل اتاق میگیرن راحت نیستن. اونا نیاز دارن چیزی که از هدفون میادو بشنون، ولی میخوان صدایی که دارن تولید میکنن هم بصورت طبیعی بشنون.

به این دلیل من فکر میکنم جایی برای هدفون های پشت باز هم به هنگام ضبط وجود داره. چون هدفون های پشت باز صدا رو فقط به بیرون نشت نمیدن، بلکه این نشتی از بیرون به داخل هم هست. یه مثال خوب از مواقعی که میشه ازشون استفاده کرد به هنگام ضبط زنده ی یه بند تو یه اتاقه. اگه وکال راهنما رو روی یه هدفون پشت باز داشته باشید، مشکل نشت ایجاد نمیشه چون به همراه درام کیت و امپ گیتار و چیزای دیگه با صدای بلند تو یه اتاق هست. ولی به بند اجازه میده تا نوازندگی خودشونو خیلی طبیعی تر بشنون. حتی اگه دارید روی یه ترک ضبط شده صداگذاری میکنید، اگه فکر میکنید با استفاده از هدفون پشت باز ممکنه بتونید از آرتیست اجرای بهتری بگیرید، یکم نشت از ترک ضبط شده به میکروفون ممکنه مشکل بزرگی نباشه و ارزششو داشته باشه.

یه فاکتور دیگه که هنگام خرید هدفون استودیویی برای ضبط باید در نظر داشته باشید، دوامشونه. احتمالا قراره باشون خوب برخورد نشه، پرت شن اینور اونور، و قراره خیلی ازشون استفاده بشه. شما نمیخواید مجبور شید یه هدفون خوبو دور بندازید، فقط چون یه درامر باشون عرق ریخته، یا کابلش خراب شده. پس هر هدفون استودیویی خوب باید قطعات یدکی قابل جایگزینی داشته باشه، مثل کابل و پدهای با قابلیت جدا شدن تا بتونید اون رو بخرید و عمر سرمایه گذاریتونو بیشتر کنید.

امپدانس بالا یا پایین؟ اگه از هدفون در استودیو استفاده میکنید، یکی از کلیدی ترین کارهایی که ازشون انتظار میره داشتن صدای بلنده، چون صدای چیزی که ما در استودیو میشنویم اغلب کمتر از صدای کار نهایی و مستر شده س. نیاز به صدای بلند بخشیش بخاطر اینه که باید بتونن در اتاق ضبط زنده با گیتاریست و درامر همراهی کنن، و بخشیش هم بخاطر اینه که حال میده. حالا با نگاه کردن به مشخصات فنی از کجا میشه فهمید یه هدفون صدای بلندی میده یا نه؟ دو مشخصه اینجا کلیدی هستن.

یکی efficiency هدفون و دیگری امپدانس. چیزی که باید دنبالش باشید efficiency بالا و امپدانس پایین تر از ۱۰۰ ه. ممکنه بپرسید، اصن واسه چی هدفون امپدانس بالا میسازن؟ کاربرد هدفون های ۳۰۰ یا ۶۰۰ اهم چیه؟ جواب اینه که چنین هدفونهایی برای شرایط خاصی ساخته شدن. اگه نیاز به تعداد زیادی هدفون دارید، احتمالا نمیخواید برای هر هدفون، امپ جدایی داشته باشید. پس کاری که میکنید اینه که بصورت گروهی به تعداد امپ کمتری وصلشون میکنید، و وقتی هدفون ها رو بصورت موازی وصل میکنید، امپدانس مجموع از جمع امپدانس تک تک هدفون ها کمتر میشه، و یجورایی شبیه یه هدفون امپدانس پایین میشه. برای استفاده ی عادی تو یه استودیوی کوچیک، هدفون های با efficiency بالا امپدانس پایین مناسبن.

چند تا هدفون نیاز داریم؟ ممکنه وقتی خوندن این مطلب رو شروع کردید با خودتون فکر کرده باشید قراره فقط یه هدفون بخرید. اگه اینطور بوده، متاسفم، چون تا الان باید فهمیده باشید که ممکنه اینطور نباشه. بطور خاص اگه بخواید کار یه بندو ضبط کنید، قطعا به تعداد اعضای اون بند هدفون نیاز دارید. پس اگه فرض کنیم بودجه ی شما بینهایت نیست، بهترین راه صرفه بودجه هنگام خریدن هدفون چیه؟ خب من فکر میکنم دلیل خوبی برای صرف کردن میزان زیادی از بودجه برای خریدن یه هدفون پشت باز خوب وجود داره. اونا برای میکس کردن، ادیت کردن، و اغلب برای ضبط کردن هم مناسبن. بعد میتونید بقیه ی بودجه رو صرف خریدن هدفون های پشت بسته ی ارزون تر کنید که به درد ضبط بندها میخورن. البته راه های مختلفی برای خرج کردن بودجه واسه هدفون وجود داره، که بستگی به شرایط شخصی خودتون و میزان بودجه داره.